آشنایی با هنر خاتم کاری

خاتم کاری یکی از صنایع دستی ایران است که قدمتی دیرینه دارد.خاتم کاری هنری است که استاد کار با قرار دادن چند ضلعی های منظم در کنار هم ، آثار خارق العاده ای خلق میکند.

برای ساخت وسایل خاتم کاری شده از مواد مختلفی استفاده میشود.چوب ، استخوان و فلزات از موادی هستند که برای تهیه خاتم میتوان از آنها استفاده کرد.اما آیا میدانید از چوب چه درختانی برای تهیه خاتم استفاده میشود؟؟!!!

از چوب افرا ، گردو ، آبنوس ، عناب ، نارنج ، شمشاد ، فوفل و تبریزی ، میتوان برای این منظور استفاده کرد.اما علاوه بر چوب از فلزاتی مثل آلومینیوم ، مس ، مفتول های طلایی و نقره ای نیز میتوان استفاده کرد.

همانطور که در بالا اشاره کردیم ، استخوان از دیگر مواد اولیه برای ساخت وسایل خاتم است.برای این منظور از استخوان ساق پا و دست شتر و گاو ، عاج فیل و یا استخوان های مصنوعی استفاده میشود.علاوه بر این برای تهیه فرآورده های خاتم از ابزار و تجهیزات مختلفی استفاده میشود که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره شده است.چكش ، دريل و مته ، اره – دستگاه كاس زني ، سوهان ، انواع رنده ، دينام(ساب) ،  ليسه ، خط كش و گونيا و ….

معرفی اساتید برجسته خاتم کاری

• استاد مرحوم عبدالعلی گلریز خاتمی
• استاد عباس خاتمی
• مرحوم مهدی ناطق پور
• استاد علی ناطق پور
• استاد علی صاحب جمع

با استفاده از هنر خاتم کاری ، میتوان محصولات متنوعی را ایجاد کرد.صندوقچه جواهرات خاتم ، جعبه انگشت خاتم ، آیینه دیواری با قاب خاتم ، جعبه کارد و چنگال ، مجموعه ظروف چوبی خاتم ، ساعت مینا با قاب خاتم و تخته نرد اصفهان از جمله محصولاتی هستند که با استفاده از هنر خاتم طراحی و ساخته میشوند.

خاتم کاری یکی از صنایع دستی محبوب اصفهان است و به یکی از منابع درآمد این شهر تبدیل شده است.همانطور که همه شما میدانید ، قیمت آثار خاتم ، به کیفیت و مرغوبیت آن بستگی دارد.با توجه به اینکه آثار خاتم با قرار دادن مثلث و اشکال هندسی در کنار یکدیگر به وجود می آیند ، حال هرچه این مثلث ها کوچکتر و ظریف تر باشند و با دقت بیشتری در کنار یکدیگر قرار بگیرند ، آن اثر از مرغوبیت بالاتری برخوردار خواهد بود و قیمت بالاتری نیز خواهد داشت.

 ساخت خاتم

ساخت خاتم ابتدا نوارهای مثلثی شکل و بلند برنج به طول تقریبا 30 سانتیمتر در کنار هم چسبانده می شوند و پس از آن به صورت 10سانت، 10سانت بریده می شوند سپس در زیر فشار دستگاه پرس سنگین از چهار طرف نوارها تقریبا می توان گفت در دل هم قرار می گیرند و پس از آن هم خاتم به دست آمده را که حدود 6 سانت طول دارد با استفاده از اره مخصوصی به صورت نوارهای باریک برش داده می شود که نتیجه آن یک نوار خاتم باریک می باشد.
پس از آن نوارهای خاتمکاری را بر روی محصول مورد نظر که می تواند چوبی، برنجی، مسی و حتی ورق آهنی باشد می چسبانند و در انتها نیز یک لایه پلی استر بر روی کار پاشیده می شود تا هم خاتم جلا پیدا کند و هم عمر آن افزایش یابد.

از دیگر شهرهایی که فرآورده های خاتم آن ، کیفیت و مرغوبیت بالایی دارد ، شیراز است.آثار خاتم شیراز ویژگی هایی دارند که در سایر آثار کمتر و شاید اصلا دیده نشود.هنرمندان خاتم در شهر شیراز ، با استفاده از طرح های متنوع ، آثاری خلق میکنند که در هیچ جای ایران و حتی جهان ، مانند آن پیدا نمیشود.

دوستان و همراهان عزیز در این مقاله اطلاعات مختصری در مورد هنر خاتم کاری در اختیار شما عزیزان قرار داده شد. اگر مایل به دریافت اطلاعات کاملتری در مورد این هنر هستید با تولید کننده تخته نرد ارتباط برقرار کنید.