تاریخچه خاتم
تاریخچه خاتم ، هنر خاتم را می توان تلفیقی از موزائیک وهنر هندسه دانست . قرار گیری اشیاء مثلث موزائیکی کوچک ، این مثلث های کوچک طرح هایی گوناگون خاتم اشکالی منظم با هندسه نقوش هندسی بوده اند.
این مثلث های کوچک که با نظم خاصی گلبند با چسب چوب در کنار یکدیگر قرار میدهد ، این مثلث ها از چوب های رنگی نارنج (سبز، مشکی ، نارنجی ، شنگرف)، فلز (سیم برنج و یا سیم نقره ) ، و مثلثی ساخته شده از دنده گاو و یا قلم استخوان شتر هستند را با هنرمندی میسازند. هرچه که مثلث ها را ریز تر و ظریف تر باشد خاتم با کیفیت تر زیبا تر و مرغوب تر است
سطحی صاف وشفاف و بدون برجستگی و خالی نبودن خاتم های کار شده در سطح کار(به اصطلاح ریختگی نداشته باشد.) رنگی یکدست و بدون بریدگی وعدم تغییر رنگ پس از پلی استر از جمله ویژگی های یک تخته نرد خوب است.
تعریف خاتم کاری در دایره المعارف فارسی (هنر آراستن سطح اشیاء ب شکل موزاییک ،با مثلث های کوچک)است. خاتم کاری از هنر های ظریف صنایع دستی ایران است.این هنر ریشه ای کهن در دل ایران عزیزمان دارد، خاتم از هنرهای وابسته به چوب است که از ایجاد نقوش هندسی با استفاده از دو تا سه رنگ چوب و کنار هم قرارگرفتن این نقوش با قطعات کوچک با مقطعهای مختلف مثلث، مستطیل و لوزی بهوجود میآید.
طرحهای گوناگون خاتم همواره به صورت اشکال منظم هندسی بوده است. این اشکال هندسی را با قراردادن مثلثهای کوچک در کنار هم نقش بندی و یا به اصطلاح گل بندی میکنند. مثلثها را از انواع چوب، فلز و استخوان میسازند. هرچه مثلثها ریزتر وظریفتر باشند، خاتم مرغوبتر است
خاتم کاری
خاتم کاری قدمت بیش از هزار سال درایران دارد.این هنر نیز مثل سایر رشته های صنایع دستی در دوره صفویه رونق و رواج داشته است.
دربارهٔ مخترع و مبتکر خاتم بین خاتمسازان و هنرمندان روایات گوناگونی وجود دارد ولی آنچه قابل ذکر است آن است که به درستی معلوم نیست اولین بار را چه کسی خاتم کاری ابداع کردهاست.
تاریخچه تخته نرد
تاریخچه تخته نرد یا نردشیر یا وینشیر از بازی های فکری و متکی به برنامه ریزی،شمارش،شانس است.کاوشهای باستان شناسی در شهر سوخته نشان میدهد این بازی در 3000سال پیش از میلاد در ایران وجود داشته است . مجموعه ای به شمار 60 مهره و دو تاس در یک صفحه ای که نگاره بر روی آن نقاشی شده است .
در میان تمامی مردم جهان ایران به عنوان سرزمین مادری این بازی شناخته شده است. که نخستین آن در واقع مربوط به حدود 6 هزارسال پیش زمان تمدن عیلام در خوزستان میباشد.
1- خاتم سازی که شامل عملیاتی از قبیل طراحی خاتم ، تهیه مواد و مصالح و برش مصالح اولیه ترکیب و ایجاد گل و در نهایت ساخت قامه و برش آن و تهیه لایه خاتم است.
2- خاتم کاری که شامل طراحی زیرسازی، طراحی چسباندن لایه های خاتم بر روی زیرکار، پرداخت و جلا کاری وساب اشیای خاتم کاری است.
روش ساخت خاتم
روش ساخت خاتم از چوب ، استخوان با فلز برنج را به صورت منشورهای مثلث القاعده برش داده و آنها را به گونه ای کنار هم قرار می دهند که برش عرضی این مثلث های واحد، دارای اشکال هندسی منظم باشد سپس با سریش برش های نازک را با نظم و ترتیب خاصی روی ورقه نازک چوبی می چسبانند و پس از خشک شدن ورقه ها را روی اشیای مورد نیاز جهت تزئین نصب می کنند.
انواع چوب از مهمترین مصالح خاتم سازی است که شامل چوب های ساج هندی ،نارنج، افرا، گردو،… است. انواع استخوان نیز به علت استحکام و رنگ سفید آنها در ساخت خاتم به کار می روند که عبارتند از استخوان های شتر، گاو، همچنین عاج طبیعی فیل و عاج مصنوعی نیز در خاتم کاربرد زیادی دارد.برای استقامت خاتم ساخته شده و مراقبت از آن، از فلزات رنگی در خاتم سازی استفاده می شود و که امروزه بیشتر از برنج بخاطر زرد آن یا حتی از آلومینیوم بخاطر رنگ سفید استفاده میشود.
برای تهیه چوب مورد نیاز باید دقت شود که دارای رنگ و بافت مناسبی بوده و گره و ترک نداشته باشد. فلزات نیز باید آلیاژ مناسبی داشته باشند.
مراحل تولید خاتم
مراحل تولید خاتم مفتول های سه گوش برنجی حدوداٌ به اندازه 1 میلی متر و به قد 60 سانتی متر که با چوب های رنگ شده و طبیعی مثلث یا لوزی های 1 میلی متر تا 5 میلی متر میباشد.که با الگوبرداری قبلی از طرح موردنظر چسب چوب را رقیق کرده و در کنار هم با نظم وسلیقه خاصی قرار میگیرد. در مرحله بعدی میبایست قامه متساوی الضلاع را به 6 قسمت تقسیم کرده و با پرس گرم و چسب سریشم جهت استحکام بیشتر قامه قرار میگیرند؛ و با اره های مخصوص به ورقه های 1 الی 2 میلی متری و از رو برش میزنیم .
متریال اولیه کار
متریال اولیه کار که شامل قامه های خاتم از هنرمندان به نام در این عرصه و تهیه ی چوب های مورد نیاز اعم از تخته با کیفیت فنلاندی – ساخت چهار چوب MDF با کیفیت – چوب های رنگدار طبیعی از قبیل نارنج ، گردو ، اکالیپتوس ،ساج هندی ، افرا ، و چسب چوب های با کیفیت و چسب های صنعتی و سریشم در این هنر میباشد. ما بهترین محصول را برای بهترین کیفیت انتخاب کردیم.
مجموعه صفحه شطرنج ، تخته نرد و خاتم با انواع طرح های ( اسب و چوگان ، اسب و شکار،هخامنش ، پرسپولیس ، لیلی و مجنون چهره ، تذهیب ، شکار ، طبیعت وحشی و…)
تخته ها در سایزهای مختلف از 30 cmتا90cm و در انواع مدل های دالبر و لب گرد، لب صاف ،دایره و کنگره ای و انواع تخته نرد چوبی ،چوب و خاتم ،چوب و صدف ،خاتم و صدف و تمام خاتم موجود و به فروش میرسد.
آقای علی رشید صاحب جمع با سابقه بیش از 25 سال در رشته هنری صنایع دستی و خاتم و دارنده لوح کیفیت است.ایشان نیز تولید کننده اصلی در محیطی کارگاهی سازنده انواع تخته نرد و شطرنج و قاب و … با برند علی صاحب جمع اصفهان میباشدو بدون واسطه سعی بر این داشته تا با کیفیت عالی و قیمت مناسب بهترین محصول را بدست مشتری برساند.
